Huyện Tân Phước là một huyện nằm trong vùng Đồng Tháp Mười của tỉnh Tiền Giang, đất đai phần lớn bị nhiễm phèn, người dân sống chủ yếu bằng nông nghiệp với cây trồng chủ lực là cây khóm. Hiện toàn huyện có trên 15.000 ha khóm, những năm gần đây tình hình hạn, mặn diễn ra phức tạp và kéo dài; đặc biệt trong năm 2019 - 2020 tình hình nước mặn tại các tuyến kênh trên địa bàn huyện có độ mặn từ 0,8 đến 1,5gam/lít, cá biệt có nơi cao hơn; cùng với đó qua nhiều năm canh tác khóm, nông dân chỉ đơn thuần thuần sử dụng phân hóa học, ít sử dụng phân hữu cơ dẫn đến đất bị ngộ độc, già cõi, cây trồng kém phát triển, năng suất đạt không cao.

          Trước thực trạng trên, nhằm giúp nông dân khắc phục hiện trạng đất đai, nguồn nước nhiễm phèn, mặn, giảm độc tố trong đất, tăng năng suất cây trồng, tháng 4/2019 Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện Tân Phước đã triển khai thực hiện thí điểm mô hình “Cải tạo đất sau hạn mặn trên cây khóm Queen” tại ấp Tân Thuận, xã Tân Hòa Đông với tổng quy mô 3 ha đất khóm của 02 hộ dân.

          Qua theo dõi đánh giá ban đầu, hiện trạng đất trồng khóm tại ấp Tân Thuận có độ PH thấp (dưới ≤3,5), cộng với nguồn nước tuyến kênh Bắc Đông trong tháng 4 và tháng 5/2019 có độ mặn từ 0,8 - 1,2g/l, nếu tưới nhiều lần sẽ ảnh hưởng sức sinh trưởng của cây khóm. Thực hiện bước đầu, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện đã mở lớp tập huấn đầu vụ cho bà con nông dân trong ấp, hướng dẫn kỹ thuật canh tác, sức chịu đựng phèn, mặn của cây khóm, kết hợp kỹ thuật cải tạo đất hóa giải hạn mặn như: bổ sung hữu cơ, chất canxi, sillic, đồng thời tư vấn hướng dẫn nông dân cách nhận biết và phòng trị bệnh đỏ đầu lá khóm, tuyến trùng, rệp sáp, nấm bệnh dưới rễ,... Sau tập huấn, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện đã phân công Cán bộ kỹ thuật trực tiếp xuống địa bàn giám sát, hỗ trợ, hướng dẫn và cùng với nông dân xử lý kịp thời các mầm bệnh phát sinh trên khóm của mô hình.

Mô hình trình diễn “Cải tạo đất sau hạn mặn trên cây khóm Queen” ​

          Chỉ sau gần 05 tháng áp dụng các biện pháp cải tạo đất, độ PH của đất trồng đã tăng lên (PH=5,3), khóm sinh trưởng tốt, điều này cho thấy đất được hóa giải phèn mặn. Chỉ tiêu số lá dài từ 32 - 35cm, màu xanh đậm, trọng lượng trái từ 1,2 - 1,3 kg, đỏ phèn 10%, không phát hiện các bệnh: Will khô đầu lá, bệnh do nấm đốm mắt trái,...

          Ông Phạm Văn Mi - nông dân tham gia mô hình cho biết: Chỉ với 1ha khóm (trồng tháng 4/2019), mật độ trồng 30.000 cây con chồi cuống/ha, đến nay đã thu hoạch được 2 đợt, và tiếp tục thu hoạch đợt 3 vào tháng 02/2021; trung bình mỗi lần thu hoạch đạt từ 7 - 8 tấn, với nguồn lợi nhuận hiện tại gần 80 triệu đồng (chưa tính lần thu hoạch đợt 3).

          Tương tự, ở mô hình 2ha khóm áp dụng quy trình “Cải tạo đất sau hạn mặn trên cây khóm Queen” của ông Nguyễn Văn Hòa - ấp Tân Thuận, xã Tân Hòa Đông cũng cho thu hoạch được 02 đợt với trọng lượng trái: loại 600g - 1kg chiếm 30%, trái đạt 1,2 - 1,8kg chiếm 50% và từ trái 1,9 - 2,5kg chiếm 20%, ước năng suất đạt khoảng 27tấn/ha, cao hơn nhiều so với các diện tích khóm ngoài mô hình.

          Từ những hiệu quả hết sức phấn khởi mà mô hình mang lại, có thể khẳng định mô hình trình diễn cải tạo đất sau hạn mặn trên cây khóm Queen đã thật sự giúp người nông dân có thể dần thích nghi với việc canh tác sản xuất nông nghiệp trước những biến đổi của khí hậu; tạo niềm tin, phấn khởi cho người trồng khóm./.

Thanh Nhàng

Trung tâm VH-TT&TT huyện Tân Phước